Mizo Adventist Logo_Tarry

ACID HMANGA BEIH TÂWK

Picture

BANZA Mwela chu Democratic Republic of Congo rama Sunday serhtu kohhrana pastor a ni a, Seventh-day Adventist kohhrana awm tûra baptisma a chan ni chuan a nupui leh fapa chuan thinrim taka acid an theh chiam ṭum chuan a thi teuh ngêi mai.
Mahse Banza hmêl chu acid kan chhiat avângin a ser nasa ta hlê a, tûnah hian la dam vê hrâm hrâmin, Adventist lay pastorah a ṭang a, a thusawi chuan mipui a hîp nasa thei hlê a ni.
Banza chuan, “Seventh-day Adventist kohhran chhûngkuaa ka lo awm vê theih avâng hian LALPA chu ka fak a, ramhuai chu hnehin a awm ta a ni,” tiin hlim takin a sawi ṭhîn.

Kum 2013 October thlâ khân an ram chhim-chhak lama Likasi khawpuia beipui thlâknaah Banza chu a inkhâwm vê ṭhîn a. Adventist thurinte hi tuipuiin, hriat belh zêl a châk a, tichuan chuta Philip Lemon University-a pastoral training an neihnah chuan a tel vê ta a ni.
Baptisma a chan nî chuan, Banza chu inah a hâwng a, Isuâ thiltihtheihzia târlang thei hlâte chu hlim takin a sâ a. Ina a’n luh chiah chuan a fapa puitling tawh chuan rawn hmachhawn nghâlin, sulfaric acid chu a hmâiah leh taksâ vêlah chuan a leih ta chiâm mai a. Chû chuan a kâng sa huâi huâi a, khaw hmu thei lo mangangin a âu va, ṭanpui ngâi takin chhuâtah chuan a let ta reng mai a ni.
Banza hian an kohhran a chhuahsan vângin a nupui leh fapate hi a chungah an thinrim a, chuvâng chuan amah lo beih a, a thih nghâl mai kha an beisei hial zâwk a ni tih East Congo Union Mission president, Robert S. Muhune chuan a sawi.
“Mahse, vânneih thlâk takin thil mak a thleng a. Thih zawng a thi ta êm lo!” Banza mangang âu chu ṭhenawm vêla mîten lo hriain, rang takin damdâwi in an panpui nghâl a. A dam chhuak zo ang em tih doctor-te pawhin an hre mai bîk lo. A mit a chhiat bâkah, a taksa pum pui chu acid chuan a kâng nasa hlê a ni.
Chawlhkâr eng emawti chhûng chu uluk taka enkawl zui a ni a, skin grafts leh plastic surgery-te tihsak a ni a, chutiang chuan tûn thleng hian tihsak a la ni zui ta zêl a. Khawvêl huap Adventist ûnaute chuan amah zaina sênso sâng takte an tumsak a.
Khatiang an tih hnû, Banza mangang na tuâra a awm lai khân, a nupui leh fapa chu an tlân bo daih a. Ani hi chuan kohhran inkhâwmna leh camp meeting vêlah a testimoni ngaihnawm tak phûr takin a sawi ṭhîn a. A Bible châng ngainat tak chu, Isaia 43:1-3 niin, a testimoni a sawi dâwn hian chhiar chîk takah a nei a.
Chû chu hei hi a ni: “Tûnah erawh chuan, aw Jakob-hote u, LALPA nangmahni Siamtu leh âw Israel-hote u, nangmahni dintu chuan heti hian a ti: “Hlâu suh u, ka tlan tawh che u hi; in hmingah ka ko che u a, ka tâ in ni a sîn. Tuite in dâi kâi lai pawhin kei in hnênah ka awm ang a; luite in dâi kâi lai pawhin a chîm pil lo vang che u; meia in kal tlang lai pawhin in kâng lo vang a; meialhin a tialh hek lo vang che u. Kei hi LALPA in Pathian, Israel-ho Mi Thianghlim, nangmahni chhandamtu ka ni sî a; nangmahni tlanna atân Aigupta ram ka pê a, Ethiopia leh Seba ramte chu nangmahni âiah ka pê,” tiin.

Ziaktu: Andrew McChesney, Adventist Mission

THLARAU 25 TÂN KE KHING KHAT

Picture

KUM 2017 khân Phylis Odindo-i ke dinglam chu a lo na vâwt vâwt mai a. A nâ chu a zual zêla tawrh hrehawm zet mai a lo ni a. Phylis chuan Kenya rama sorkar damdâwi in lian Kisumu-a mi chu a pan a, mahse anpui theitu tûr rêng an awm lo. Khatih lai tak khân medical staff zawng zawngte chuan nawrh hun an lo hmang mêk a ni.
Sum hman tûr a neih loh avângin tih ngaihna dang vak pawh a awm lo va, Phylis-i chuan clinic tê tak tê a pan a. Chuta doctor pawh chuan X-ray han tihsakna tûr hmanruâ pawh an nei lo va. A ke nâ chu a lo ensak vê vêl mai mai a, tan a rawt ta hial sî a ni.

Phylis-i hmeithai, fapa puitling tawh nei mai a nih avângin ke tan nih chu a duh lo. Chutiang chuan inah a hâwng leh ta zâwk a. Mahse, a ke nâ chu a ziâawm thei mai lo va, a inentîrna clinic-ah bawk chuan a kal leh a. Doctor chuan a khûp hnuai deuhah hian a lo tansak ta ngê ngê a ni. 
Chuta anga chawlhkâr thumna vêlah chuan, Phylis-i chu a khawsik a sâng viau mai a. Chêt pawh a che thei bawk sî lo. X-ray tihtîr tûrin hospital lian an panpui a, chuta doctor chuan a kê chu a ṭawih tih a lo hrilh a. A khûp chung lam a lo thleng hman tawh a. Chuvâng chuan a khûp khalha tan nawn a ngaih tûr thû a hrilh bawk a.
Zai a nih tâk hnû chuan Phylis-i chu damdâwi inah chuan a awm zui a. A hat chhuah mai theih loh avâng chuan thih maite pawh a hlâuthâwng hman deuh a. Chuvâng chuan Kenya-Re Seventh-day Adventist Church-a Women’s Ministry director, Anna-i chu a kohtîr ta a. 
Anna-i chu lo kalin, Phylis-i chu chîk takin a’n en a, a thi êp niin a hria a. hahnemngai takin a awngaisak ta a ni. awngaisak a nih zawh chuan Phylis-i chu a lo ziâawm deuh sawt a, awngaisak chhunzawm zêl tûrin Anna-i chu a chah nghâl a. Anna-i pawh chuan a lo dîlpui zêl tûr thûin a thlamuân a, thil intûr a pe bawk a. 
A tûkah chuan, Anna-i chuan a va kan leh a, kohhran hmeichhe dang eng emaw zâtin an zui bawk a. Chûng ho chu a tûkah, tûklehah pawh an lo kal fo va. Church pastor leh upâte pawhin an tlawh a, fuihna thûte hrilhin, an awngaisak bawk a. 
Phylis-i pawh chu a mutna khumah chuan a awngai vê ta a.
Zai a nih tâk hnû chuan Phylis-i chu damdâwi inah chuan a awm zui a. A hat chhuah mai theih loh avâng chuan thih maite pawh a hlâuthâwng hman deuh a. Chuvâng chuan Kenya-Re Seventh-day Adventist Church-a Women’s Ministry director, Anna-i chu a kohtîr ta a. 
Anna-i chu lo kalin, Phylis-i chu chîk takin a’n en a, a thi êp niin a hria a. |hahnemngai takin a awngaisak ta a ni. Ṭawngaisak a nih zawh chuan Phylis-i chu a lo ziâawm deuh sawt a, awngaisak chhunzawm zêl tûrin Anna-i chu a chah nghâl a. Anna-i pawh chuan a lo dîlpui zêl tûr thûin a thlamuân a, thil intûr a pe bawk a. 
A tûkah chuan, Anna-i chuan a va kan leh a, kohhran hmeichhe dang eng emaw zâtin an zui bawk a. Chûng ho chu a tûkah, tûklehah pawh an lo kal fo va. Church pastor leh upâte pawhin an tlawh a, fuihna thûte hrilhin, an awngaisak bawk a. 
Phylis-i pawh chu a mutna khumah chuan a awngai vê hîn a. 
“Aw Pathian, ka chungah zahngai hrâm ang che, fapa pakhat chauh nei ka nih hi! “ tiin a chham a. 
A pasal khân kum 11 vêl kal ta khân a thihsan tawh a, amah chauhin a fapa neih chhun chu a enkawl a, ani lah chuan Adventist kohhran a chhuahan bawk sî a ni. A fapa tithinrim êm êmtu chu, a pâ thiha a pâ chhûngten an chênna leh thil neih zawng zawng an chhuhsak vek chu a ni a. . Anni chuan a pâ thih chhanah khân a nupui chu an puhmawh tlat a, chuvâng chuan a thil neih zawng zawng chu an chhuhsak ta vek mai a ni. Kenya ram hmun henkhatah chuan pasal thih chhanah hian an nupuite hi bûrbun niin, an thil neih hi an chhuhsak fo hîn rêng a. Chutiang chu Phylis-i chungah pawh a thleng vê a ni. 
Kohhran member-te chuan nî tinin Phylis-i chu an tlawh hîn a. Chutiang chuan hospitala a awm thla thum chhûng chu an tî ṭhîn a. 
“Aw Pathian, ka chungah zahngai hrâm ang che, fapa pakhat chauh nei ka nih hi! “ tiin a chham a. 
A pasal khân kum 11 vêl kal ta khân
a thihsan tawh a, amah chauhin a fapa neih chhun chu a enkawl a, ani lah chuan Adventist kohhran a chhuahan bawk sî a ni. A fapa tithinrim êm êmtu chu, a pâ thiha a pâ chhûngten an chênna leh thil neih zawng zawng an chhuhsak vek chu a ni a. . Anni chuan a pâ thih chhanah khân a nupui chu an puhmawh tlat a, chuvâng chuan a thil neih zawng zawng chu an chhuhsak ta vek mai a ni. Kenya ram hmun 
henkhatah chuan pasal thih chhanah hian an nupuite hi bûrbun niin, an thil neih hi an chhuhsak fo hîn rêng a. Chutiang chu Phylis-i chungah pawh a thleng vê a ni. 
Kohhran member-te chuan nî tinin Phylis-i chu an tlawh hîn a. Chutiang chuan hospitala a awm thla thum chhûng chu an tî a. A hospital awm mante pêksakin, health insurance-te pawh an tihfelsak vek a. 
Amâ in luah hawha a lo kîr leh hnûah pawh, kohhran mîte chuan ha takin an ngaihsak zui zêl a, a nî tin mamawhte pawh an phuhrûksak zui zêl a ni. 
Chumi hnû chuan thil mak deuh mai a lo thleng a. Hospital- a damlo awm vê zînga mi 8 lai chuan baptisma chan an rawn dîl a nih chû! Kohhran member-ten Phylis-i an ngaihsak leh a chunga ngilneihna an lantîr vâng khân an rilrû a hneh êm êm a, chuvâng chuan kohhrana rawn inpêk an duh vê ta hial mai a ni. 
Chumi hnû lawkah, Phylis-i chênna kianga nûpa tuâk sarihte pawhin baptisma chan an rawn dîl a. A chunga kohhran hoten hmangaih-rawngbâwlna an neihsak dân kha maktiin, an rilrû a hneh êm vâng a ni. Hmun dang daiha awm Phylis-i nûin a rawn tlawh um pawhin, Kenya-Re kohhrana Women’s Ministry department mîte chuanPhylis-i tân prayer breakfast an tih chu an rawn neihpui a. A nû hi Kristian kohhran dang pakhat member ruh vê tak mai hi a ni a, ani chuan maktiin, a lâwm hlê mai a. Adventist kohhranah a inpêk phah vê ta hial a nih chû! Tichuan a hnû deuh lawkah Phylis-i laizâwnnu pakhat nên baptisma an chang dûn ta a ni. 
Phylis-i lâwm a kim nân, a fapa pawh chuan baptisma changin, kum 2018 khân Kenya-Re Adventist biak inah nupui aneitaani! 
Phylis-i kê tansak a nih aang khân mi 25-in baptisma an chang ta a. Phylis-i chuan thil inthleng lâwmawm tak niin a hria a ni. 
“Ka kê tan a nih zâra ka fapa neih chhunin kohhran a belh leh tâk avâng hian Pathian chu ka fak a ni. Ke khingkhat chauh nei ni mah ila, kei leh kan chhûngkaw tân thlarau lam hlâwkna nasa tak min têltîr a. Chû chauh ni lo vin, mi duhawm tak tak 25 lai Pathian hnêna hruai an ni bawk, “ tiin hlim takin a sawi hîn a ni. 

Ziaktu: Andrew McChesney

Missionary Tirh Nân Sum

Picture

RUÂHMANNA namên lo tak a ni: 10/40 window chhûng ramtea chanchin ṭha puâng tûra ramthim rawngbâwltu tûrin South America aṭang tuâk 25 tirh chhuah zâi an rêl a. South American Division president Erton Köhler-an chutiang ruâhmanna a puâng chu chîk takin ka lo ngaithlâ a, an thupui chu “Missionaries to the World” tih niin, kum 2014 khân Brazil khawpui, Brasilia-a division headquarters-a Seventh-day Adventist hruaitu 80 lai kal khâwmten an rêl ho chu a puâng a.

Pastor Köhler chuan Adventist kohhranin Middle East ram vêla chona lian tak an hmachhawn mêk chungchâng chu a sawi a, mihring leh sum an tlâkchham thûte pawh a sawi tel bawk a. Kan division hian rawngbâwl tûra nûpa tuâk 25 tîrin, an sênso zawng zawng, thlawhna kal man te, an ei leh in tûr leh insurance tân kum 5 chhûng atân kan tumsak dâwn a ni tiin a puâng a. Pastor Köhler chuan hê ruâhmanna lian tak hi sum leh pâi zâwnga lo anpui vê tûrin min sâwm a. Kan zâ hian kan division chhûnga conference leh mission bial heuhah president-te kan ni tih te a sawi a. Kei pawh chu Central West Argentine Mission president ka ni a, kan bial a zîmin sum pawh kan pachhe hlê a.
Argentina Union Conference rinchhana awm vê mai kan ni. Pastor Köhler rawt dân chuan, kan member neih dân hisâp zêlin thawhlawm kan thawh heuh dâwn a ni. Chutih laiin bial hrang hrangte chu sum dinhmun châu tak an ni vek chuâng lo tiin ka ngaihtuah a. Harsatna awm fo hîn pakhat chu, inkhâwm taimâ leh thatchhe deuh ngaih dân a dang a, kohhran pum pui ngaih dân thlâwp vê lêm lote pawh an lo awm hîn chu a ni. Kan mission bial chhûngah chuan, membership chu 10,000 vêl chu an awm a, mahse a nihna takah chuan Sabbath nîa inkhâwm hînte chu 5,000 vêl chauh kan ni.
Kei pawhin intiamna ka siam vê a ngai ngêi mai a. Chutiang thil ka ngaihtuah chuan ka lungphû chu a inthumrawn tluk tluk mai a. Kan budget ngaihtuah chuan kan thawh vê tûr chu a sâng hlê mai sî a. Kan tlin vê thei dâwn em tia han biak râwn tûrin kan treasurer chu a tel vê bawk sî lo. Rilrû kan siam nân hun tâwi tê chauh ka nei sî a ni. Rinnaa awngaina nên, kan mission bial chhûnga member 10,000 awm ang chuan thawh vê tûrin thutiam kan siam vê tawp mai a. Chumi chungchâng chu kan treasurer hnênah thlen nghâlin, “Hei hi kan tih vê a ngai tlat mai,” ka ti a. Ani pawhin min rawn chhâng nghâlin, “A hâ a lâwm,” tiin, chû project thlâwp vê a duh thû chu a rawn thawn lêt a. Chuta ang chawlhkâr hnihah, ka office-ah chuan thil beisei lâwk loh deuh hian min lo hmuâk reng mai a.
Kan member pakhat chuan beisei lâwk loh deuhin a ram a hralh hlauh mai a, chuta sâwma pakhat hahnem tak a rawn chhûng lût ta mai a ni. Chuta a rawn chhûn luh zât chu kan bialin division-a a thawh vê tûr lêt thum hial zu niâ lê! Thawhlawm leh thilpêk lama a hlâwkna têl hmasa ber chu a thawhtu chu a ni tih ka ring nghet tlat a. South American Divisionin ram thim beihna tûra hmalâkna a neih zârah Central West Argentine Mission chhûnga kohhrante pawhin a hlâwkna namên lo tak kan têl ta pang mai a ni.

Horacio Rizzo, veilama mî, hi kum 2016-a River Plate Adventist University president-a ruât a nih hmâin, Central West Argentine Mission president kum thum lo chelhtu a ni. Chû university-aṭang chuan nûpa tuâk thum chu “Missionaries to the World” hmalâknaah an thawk chhuak vê a ni.

Pathian Hnen Ata Thil Thlawn Pek, Euro 4,000

Picture

HARSATNA buaithlâk deuh mai hi beisei loh tak maiin, Zirtâwpnî tûk-ah a lo thleng tlat mai.
VitaSalus Wellness Center-a kan architect chuan building hrang hrangah tlâk dâlna (railing) eng emaw zât hmanhmawh taka dah a ngai tih a puâng a.
Ani chuan, “Mî tû pawh an tlâk hlauh chuan kan buai chhe hlê mai dâwn a ni,” a ti a.
Keini pawhin a sawi dik tih kan hria a. Pi White-i thurâwn behchhana din VitaSalus—”Vântlâng Rawngbâwlsakna” hi Seventh-day Adventist Kohhranin a châwisân finna leh thiamna bâkah thlarau lam thil kalpui nâna din a ni a. A awmna hmun hi Portugal ram khawpui, Lisbon aṭanga hmâr lam, mêl 115 (185 kilometers) vêla hlâ, tlâng bulṭhut Penela khuaah a ni.

Architect chuan chu tlâkdâlna siamna tûr sênso ngai zât chu Euro 4,000 vêl ni tûr angin a hisâp a.
Kei chuan chû chu kan chief financial officer hnênah ka thlen a.
“Sum kan nei rêng em?” ka ti a.
Ani chuan, “Teuh nâng lê! Sum kan nei lo rêng rêng,” tiin min chhâng a.
Ka mangang rilru ta hlê mai a. Mahse ka rilru chhûngah chuan ngaihtuahna pakhat a lo lût nghâl vat thung a.
“Hei hi tû project nge ni? Ka tâ a ni lo va. Pathian project a ni!” tiin ka ngaihtuah ta a.
Chutiang ngaih dân ka neih chu chief financial officer leh inkhâwmnaa lo tel vê dangte hnênah chuan ka hrilh hlawm a.
Kei chuan, “Hêng tlâkdâlna siamna tûr hmanruâ chu Pathianin min pe mai ang. Chutiang siamna tûr mamawh leh châkkhâi chu order zui nghâl mai ṭhâ in ti vê em?” ka ti a.
Anni pawh chuan pawmpui tih lantîr nân an lûte an bu nghat nghat hlawm a, heti hian ka ṭawngṭai zui ta nghâl a, “LALPA , hêng tlâkdâlna siamna tûr châkkhâite hi kan mamawh êm sî a, kan order nghâl mai dâwn a nia,” tiin.
Hmanruâte chu kan order ta tawp mai a.
Chuta ṭanga ni ngâ, Nilâinî takin ka hmêlhriat pawh ni lo tû emaw hnên aṭangin e-mail ka dawng a.
Heti hian a chuâng: “Doctor, VitaSalus tân bank account-ah Euro 4,000 ka rawn thun tih ka hrilh duh che a nia,” tiin.
Kei chuan ring tâwk tak hian, “LALPA chu fakin awm rawh se!” tiin ka âu chhuak a.
E-mail chu rang taka chhâng nghâlin, Zirtâwpnîa thilthleng chungchâng chu ka hrilh a.
Ani pawh chuan min rawn chhâng lêt nghâl a.
“Doctor, hei hi khâ sum kha hê project atân ngêi a ni tih a nemnghet e,” tiin a ziak a.
“Zirtâwp tûkah khân, rilrûa VitaSalus ṭanpui duhna nei chungin ka lo tho chhuak a. Chû hmun chu ka la tlawh ngai hauh lo va, mahse ṭanpui duhna rilrû ka pu tlat sî a ni. Ka thiltih chu ka nupui hian min pawmpui ang em tih pawh ka hre lo, heti hian ka ṭawngṭai tawp mai a ni: ‘LALPA , hei hi nangmâ duhzâwng a nih chuan, ka nupui thinlungah chutiang tih duhna rilrû puttîr vê ang che,’ tiin.”
“Ka ṭawngṭai zo hman chauh tihin, ka nupui chu ka office-a lo kalin, ‘Duhtak, Penela project hi i lo hre vê tawh em? Anni hi kan ṭanpui vê ngêi tûr niin ka ngai,’ a rawn ti vê a.
“Ka thil hriat chu ka mumang emaw ka ti deuh zâwk hial a. Heti hian ka’n zâwt nawn leh ngat a, ‘Eng zâtin nge ṭanpui ila ṭhâ i tih?’ tiin.”
Ani chuan, “Euro 4,000 vêl a tâwk mai ang,’ a ti a.
Ka tân zirlai zir tûr ṭhâ a va ni tehlul êm! Sum tlâk chham avâng khân hmâ lo la zui ta lo chu ni ilang, Pathian rinchhan tlat vânga malsâwmna ropui tak kan dawn tûr chu kan chân dâwn sî a lê! Tlâkdâlna thil mai a ni lo. Pathian kan rinchhan phawt chuan A hnâ chu a puitling thei zêl dâwn a ni tih târlanna chiang tak a va ni êm!
_____
Dr. Viriato Ferreira, (thlalak), hi Portugal ram, Penela khuaa VitaSalus Wellness Center director a ni a, Seventh-day Adventist world church-a health ministries department honorary assistant director a ni bawk.

Japanese Pastor-in $30,000 A Dawng

Picture

TUI BILL senso sang lutuk vangin Tokyo khawpuia Japanese kohhran hruaitute chu an meng phawk hle mai.
A hma thla aṭanga tui bill sang thut mai chu hrethiam lovin, Amanuma Seventh-day Adventist Kohhran hruaitute chuan tui lama thuneitute hnenah an thlen a, chumi hnu lawkah chuan lei chhunga pipe phum chu a puah keh avangin tui a put ral nasa a ni tih an hre ta a ni.

Tui pipe chu han siam ṭhat mai ngaihna a awm lo va, chuvang chuan lei chhunga phum loh, pipe line thar siam mai zawk turin thurawn an lo pe a. Chuta tan chuan Japanese pawisa (yen) maktaduaih sarih (US $70,000) zet a ngai thung dawn a ni.
Kohhran chuan chute zat zat sum sen tur a nei si lo.
Chu chauh ni lovin, kohhran hruaitute hian lian thama sum senna tur ṭul tak dang pawh an nei a. Kum 2018-a rawngbawl beihpui thlakna neih turah, Japan ram hmun 161 laia neih a nih theihna turin hmanraw lei nan yen maktaduaih 16 ($160,000) lai an neih a ngai bawk si a ni.
Chutiang thil buaithlak lutuk vel avang chuan kohhran member-te pawhin rawngbawl beihpui thlakna tur pawh chu tuipui hleithei niin an inhre lo hial a, chutiang sum leh hna hautak lutuk chu an tan tih ngaihna awm dawn lovin an hria a ni.
Sum tuakna lama puipa tak, Amanuma kohhrana Kyoichi Miyazaki chuan, “Rilru a hah duh ngei mai!” tiin a mangan thu a sawi chhuak hial a ni.
An church board chu ṭhu khawmin, tui pipe chu ṭawngṭaia Pathian hnena thlen an rawt a.
Ṭawngṭaina an neih zawh hnu lawkah, an associate church pastor, Myunghoon Rha chu a office a kal a. A dawhkanah chuan Japanese pawisa, yen maktaduaih thum ($ 30,000 hu) a hmu ta mai a.
Rha hi South Korea aṭanga misonari-a lo kal a ni a, chutiang a hmuh chuan a phur hle mai a, chu chu a church board member puite hnenah a hrilh nghal vat a.
Sabbath lehah chuan, inkhawm hote hnenah tui pipe tana an mamawh dan chu puangin, a office-a yen maktaduaih thum a hmuh dante pawh a hrilh a. A daih tur sum an neih theih nana tlawmngaia thawh thei tan phal taka thawh turin sawmna a siam zui a.
A hnu deuh lawkah chuan Sabbath Sikul thawhlawm khawnnaah chuan envelope, a chhunga yen maktaduaih khat ($10,000 hu) awmna chu a lo tel leh nawlh mai a.
Kohhran hruaitute chu an hlim hle mai a; mahse, chuti zat zat sum thawhtu chuan a thawh chhan a hre chiang chiah ang em tih an hre mai lo. Thawhlawm khawn a nih leh, chhiar a nih tak hnu chuan, tu emaw rawn inkhawm tharin a thawh a nih an ring ta a, chu chu an han bekbawr a.
“Heti zat sum thawh hi i tum reng nge, i ti sual palh?” tiin an zawt a.
Chu nu chuan, “Nizan khan mumang ka nei a. Chu mumangah chuan mi pakhat hian Kristian kohhran tan donation thawh turin min hrilh a. Tichuan, Kristian biak in ka zawng a, nangni hi ka hmu ta che u a ni,” tiin a sawi a.
Ani chuan a pawisa thawh chu pawmsak turin a ngen ta zawk a.
Chu Sabbath hnu lamah chu nu chu an hmu zui leh tawh ngai chuang lo. Kha yen maktaduaih thum pawh kha khawi aṭanga lo thleng nge tih pawh an hre chhuak thei ta chuang lo.
Chutiang thilmak thleng fo zarah, kohhran chuan tui pipe siamna tur khawp sum chu a ngah thei ta a; chu chauh ni lovin, beihpui thlakna daih tur khawp sum pawh a dawng bawk.
Rha sawi dan chuan, khatianga mak taka donation an dawn leh beihpui thlak zara baptisma changte avangin Amanuma kohhranah boruak danglam daih a lo thleng a. Japan rama Adventist kohhran lian ber niin, member pawh 900 lai an tling ta a ni.
Rha chuan, “Mite hi an inhawng vak ngai lo ṭhin a, mahse tunah chuan ṭhahnem an ngai tlang tawh hle a. Anni pawh hian Pathian chu a nung a ni tih an hre ve ta a ni!” a ti hial a ni.

He thuziak hi 3rd Quarter chawlhni zirlaibu-a Inside Story zinga mi a ni.

Kristian Chhungkua

Picture

Vantlang nun zirna lam mi thiam (sociologist) te chuan chhungkua hi vantlang nunhona, a chhe zawng leh a tha zawnga siamtu niin an hria a, a huhova nun bul tanna pawimawh berah an ngai a. Chhungkaw awmzia an sawifiahnaah pawh a huhova chenna hmun a nihna a lang tel zel thin. Ira Reiss chuan,” chhungkua chu inlaichinna nghet bik nei te, ahuhova chenna hmun,mi puitling ni tura inchherna hmun chu a ni,” a ti a. Andrian Wilson chuan,” chhungkua chu thisen inzawm vang emaw, danin a phut vang emawa duh leh tum thuhmun te chenhona hmun, ei leh bar zawnnaah leh naupang enkawlna kawnga hrui khat vuante hi an ni,” a ti a.
​Heng 
Kristian chhungkaw awmzia sawifiahna thenkhatte hre chung hian Kristian chhungkaw awmzia thlir zui ila. Kristian chhungkua hi mi tam tak ten an sawifiah tawh thin a. An sawifiah dan inang lo mahse an sawina ki atang chuan a dik vek hlawm a. Mi thenkhat chuan sang tak atanga lawkin Kristian chhungkaw duhthusam awmzia an sawi fiah a. Kristian chhungkua hi a nun dan tur hawi zawng a kan sawi dawn chuan sang taka sawi a awl a. Amaherawh chu a nihna hawia kan sawi fiah dawn chuan a huap a zau thung a ni. “Kristian chhungkua chu Kristian dana inneihnain chhungkuaa a siam, sakhaw dang Pathian be lo va, Lal Isua chauh chhandamtua pawmtu chhungkuate” tiin kan sawi thei ang. Hetia kan sawi hian Kristian chhungkaw nun dan tur a lang lo va, a nihphung tur sawina a ni.

Kristian chhungkua chuan Lal Isua chauh hi chhandamtu atan a pawm a. Kohhranah a tel a ni. Amaherawhchu Kristian chhungkaw hming mawi tak kan put tawh hnu ah hian Kristian chhungkaw nun dan tur anga nung hleithei lovin kan awm fo thin. Tunah ngei pawh hian Kristian chhungkaw thenkhat chu fate sualna avangin an rum a, an fa ten an nu leh pa te an ngaihsak in an hmangaih tawk lova, an hun pawh an pe hleithei lo thin, chutiang avang te chuan rawngbawlna hna ah an inthlahrunga, an zak ru chem chem a. Chutiang chhungkua te chu Kristian chhungkua an ni a, sualin a bawm rih avangin an chhungkaw nun a hliam rih a ni. Kan Lal Isuan,” ngai the u, chinghne zinga beram awm angina ka tirh che u hi,” (matt. 10:16) a tih angina kan chenna khawvel hi sual ral nena inpawmchilhna hmun a ni a. Kristian chhungkua zawng zawng hi sual ral in min bei mek a,tunlai sualna avanga la rum ve lo chhungkuate pawhin lawmthu an sawi rualin, a rum mek chhungkuate pawh an hmusit thei lo.

Hetiang taka tunlai sualnain Kristian chhungkua min phek nuai mai lai hian beidawn mai a awl hle a. Kristian chhungkaw nundan tur pawh vana rah ang mai a hla niin kan hre thin. Amaherawh chu Lal Isua ring chhungkua kan nih avangin boruak pik tak kar ah pawh hnehna thu kan puang anga, chhungkaw nun dan tur dik tak chu kan beisei reng tur a ni.
Chutichuan Kristian Chhungkaw tinten thlen kan tum ngei tur Kristian Chhungkaw awmze hlawm hnihna chu,” Kristian Chhungkua chu Kristian nun dan tur anga nung, Pathian pawlna nung leh thilpek hlan a, kohhran bel tlat te, Lal Isua thuneihnain chhunaw nunhona a phuar khawmsak te,” tiin kan sawi thei ang.

Kristian chhungkaw nun sawifiahna hi chhungkaw thenkhat tan chuan kan dinhmun a ni mai thei a. Chhungkaw thenkhatte erawh chuan he dinhmun hi kan la hlat hle thei bawk a, a thente tan phei chuan beidawnna tizualtu mai a ni thei bawk ang. Nimahsela, kan chen mekna chhungkua hian thlen tun nei a, tiam chin lam pana kal zel tur a ni si a. A nihna tak ah chuan tute chhungkua mah hi hmu tawh reng inti thei leh famkim tawh reng inti thei kan ni lo va, kan thlen chin hi a thuhmun lo a ni mai a. Chuvangin mahni chhungkaw tlen chin atang theuhin tiam chin lam pana hma kan sawnna chu Kristian Chhungkaw awmzia tihdikna tak chu a ni ang. Pathian hian Kristian chhungkua a din a,a in awp dan tur pawh a ruahman zui a. Chuvangin Kristian Chhungkua chu a luahtu mihringten an duh ang angina an awp lo va, kan Bible ah ngei hian chhungkaw inawp dan tur chu chipchiar takin a lang a, Tawi te te in lo sawi ta ila.

Kristian Chhungkaw in awp dan ah hian pa chu Pathian thu ang zela thuneitu ber a ni a, chhungkaw vawng himtu a ni. Nu chu pa thuneihna huang chhunga chhungkaw uap lumtu a ni a, chhungkaw mizia siamtu ber a ni. Fate chu thuawih taka nu leh pa rorelna hnuaia kun thiam tur an ni a, unauho chu pumkha tanga awm ho tur an ni bawk. Chhungkaw puipa ber erawh chu Pathian a ni. Kristian chhungkaw inawp danah hian chhungkaw member tin ten tih tur leh chanvo kan nei theuh va, mahni dinhmun dik kan luah theuh chuan chhungkua hi a nuam thin a ni. Amherawhchu, nuin pa dinhmun a luah emaw, pa in fa dinhmun a luah emaw, faten pa leh nu dinhmun a luaha roreltu ber emaw an intih chuan chhungkaw nun a pherh a, kan zahawmna a bo thin. Kan Bible pawhin thil dik lo pathum avanga mangangna a thlen thin chhan a sawi chu,” chhiahhlawh chu lal a lo nih a, mi a chub uh leh sa a a lo tlai a, chhiahhlawh nulain a pi ro a khawmin,” tIhte hi a ni (Thuf 30:21-23)

Kristian Chhungkaw inawp danah hian mahni dinhmun theuh kan luah chuan kan thawk ho vek a, democracy sawrkar inawp dan ang hi a ni ber zawk a ni. Zaipawlah hian chanvo chi hrang hrang an insem a, a ruala an han zai chuan an aw a inchawih mawi a chu chu zaipawl hlutna chu a ni a. An zai laiin mahni chanvo kalsanin an duh duh sa ta sela, ngaihthlak tlakin an zai hauh loving. Kristian chhungkaw inawp dan hi zaipawl mawi taka ng a ni a, a satuten kan zir thiam a pawimawh hle a ni.
Chhungkaw thenkhat ah chuan a huai huai leh a hlawh tam tamin pa dinhmun kan luah in ro kan rel mai thin ni in a lang a. Chhungkua chu an zinga hlawh tam apiangte thuneihna ni lovin, Bible zirtirna ang taka nu leh pa thuneihna hmun a ni.
Kristian Chhungkua hi thlen tum bik nei a Pathianin a din a ni a, chu chu van chhungkua a ni. Vawiin a kan chhungkua hi nakin lawkah kan darsarh leh thuai dawn a, tumah hi hlun chhung reng kan awm lo a ni. Tunah pawh hian van khua leh tui kan ni a, mithianghlimte nen tual khat leh Pathian chhungte kan ni (Eph.2:19) Football kheltuten pet luh ngei tuma goal an nei ang hian Kristian Chhungkuate hian pan lam leh tum fel tak kan nei a. Chutah chuan chhungkaw kim a inhmuhkhawm ngei kan tum (goal) a ni tur a ni. (Heb.13:14)

Khawvela mihringte nunhohna awmze neihtirtu ber chu chhungkua hi a ni. Chhun lamah khawi hmunah emaw kan thawk chhuak mup mup a, tlai lam ah mahni chhungkua ah theuh kan hawng leh dial zel te hian vantlang nun a venghim in a vawng nung a ni. Vantlang nun zirna lam thiam (sociologist) hote pawh hian mihring nunhona bul tumtu chu chhungkua a ni an ti a an ngaihlu hle a ni. Khawvel hi chenna tlaka siama chuta cheng tlaka mite buatsaihna hmun chu chhungkuahi a ni.
Chuvangin George Moor-a pawhin,” Mi chu hlimna zawngin a chhungkua chhuahsanin hmun tinah vak vak mah sela, a in chhunga a lo let leh hunah chauh hlimna a hmu ang,” a lo ti a a dik hle a ni. Mizo thufing chuan,” sial rangin sial rang a hring, tih te,” kawi pawh a kawm a that leh a rah a tha,” tiin a lo sawi ve leh bawk a. Chuvangin chhungkua chu sualna leh thatna lo chhuahna bul a nih si chuan sual dona hmun tha ber a ni lo thei lo vang. Chhungkaw pawimawna kan hriat rual hian Kristian Chhungk
aw dik din tum in hmalam I pen zel ang u.

Ziaktu: Laldinpuia Ralte

Adventist Kohhran Leh Rinnaa Felna Thurin

Picture

Rinna avanga felna hi Seventh-day Adventist thurin laimu a ni. Din tirh anih lai vel ata Rinna avanga felna thurin hi hre famkim lo mai se, Krista biakbuk rawngbawlna atangin an zir a, sawpuitu Krista zara mi fel an nih maina chu an tuipui em em țhin. Hetih chhung hi chuan kohhran a phur a, chak takin a thang a ni. Mahse a hnuah doctrine dang sabbath te, dan chung chang te, insumna chungchang te, mitthi chungchang te buaipui anih lai khan doctrine lairil ‘rinna avanga felna’ thurin hi an theihnghilh titih ta mai a. Mrs White-i pawhin tihian a sawi hial, “A nawlpuiin dan kan sawi kan sawi a, Gilboa tlang ruah leh dai reng rengin an tih hnawn ngai loh ang maia khawro kan nih thlengin dan kan sawi a ni” {RH, March 11, 1890 par. 13}.

​Kum 1888 kumin E.J. Waggoner-a leh A.T. Jones-a te chuan rinna avanga felna thurin hi kohhranah an rawn pu lut a. Mahse chutih laia Review and Herald editor Uiah Smith te, GC president G.I. Butler-a te leh mi thenkhat te chuan dan pawimawhna a tinep ni a hriain nasa takin, mawi leh mawi lo pawh thlu hlei thei lo khawpin an lo dodal a. Mahse Pi White-ite nufa tanlakna azarah heng dodaltute hi an tang rei vak ngam ta lo a ni. ​


Kohhranin rinna avanga felna thurin an pawm chhoh lai hian kohhran a thangchak em em a. Mahse kohhran ațanga Kellog-a leh A.T.Jones-a an ban vang te, leh indopui I-na lo thleng nen kum 1888 kuma kohhrana harhna lo thlen hi theihnghilh titih a ni ta mai a. Taylor G. Bunch-a phei chuan ‘rinna avanga felna’ thuchah ngaihthah anihna hi Israel mite Kanaan ram lut mai thei tawh tur kum 40 tihkhawtlai annihna nen hmehbelin lehkhabu, Forty Years in the Wilderness: In Type and Antitype (1928) tih a ziak hial a ni. A ziahdan chuan 1888 kuma rinna avanga felna thurin kha pawm lo ni ta zel sela chuan ruah hnuhnung rawn sur tawhin, van Kanaan-ah kan awm tawh dawn a ni, mahse pawm a nih tak loh avangin khawvel thlaler hreawmah kan vakvai leh ta a ni.

1888 kuma rinna avanga felna thurin kohhrana chi tuha awm tawh kha 1919 kumah a lo lang leh a. Hemi kum hian Prescott chuan Adventist Bible Conference-ah Krista hnathawh chungchang subject 18 zel mai a rawn present a, tin midangin Adventist kohhran doctrine hrang hrangte Krista laimu-a hmangin an rawn zirtir ve bawk a. Tin, 1922 khan A.G. Daniells-a General conference ministerial Association secretary-a dah a ni a, ani ho hian nasa takin kohhranah Krista kan felna anihzia hi an rawn sawi uar a, he 1922 – 1930 chhung hian ‘rinna avanga felna” thurin inziahna lehkhabu tamtak G.C. chuan an tichhuak nghe nghe a ni. Mahse vanduaithlak takin hemi tuma kohhrana hmasawnna awm pawh hi thil dangin a rawn chhilh leh ta a ni.

He kohhran Krista hriatna kawnga chak taka thang mek rawn luahlantu chu Andreason-a, Adventist theologian, college leh seminary professor zitirna a ni. A theology rawn vawrh lar chu “Last Generation Theology” tiin an vuah a. Isua lokallehna a nung chunga hmu turte chu sual tel lova kan nun a ngaih avangin inpuahchah vak a ngai, Isuan van biakbuka min sawipuina hna a zawh hmain sual zawng zawng kan bansan hman tur a ni tih chu a thupui ber a ni.

Andreason-a ngaihdanah chuan Setana’n Pathian a puhna kha ‘Pathian dan siamte hi zawm tak tak theih loh leh nunrawn vanga siam mai maiah’ a puh a. Chu Setanan Pathian a puhna chu a dik loh zia hun hnuhnunga Pathian miten nun thafamkima rawn nungin an rawn finfiah dawn a ni. He Universe leh khawvel mithmuhah “Pathian thupekte” hi thafamkimin an rawn zawm ang a. Universe leh Setana hmaah Pathian thupekte chu a lo zawm theih ngei a ni tih an rawn tarlang dawn a ni. Chuvang chuan Pathian reldikna leh zahawmna chu keini hun hnuhnunga miten Pathian dan thafamkima kan zawm leh zawm lohvah hian a innghat a. Kan zawm famkim theih chuan Setana a tlawm anga, kan zawm theih loh hlauh chuan Pathian a mualpho dawn a ni tiin a zirtir a. Zirtirna tha tak niin a lang a. Tun thleng hian kan thuhriltu leh mithiam tamtak te chuan hetiang lam hawi deuh hian lehkhabu an ziak a, an la sawi fo mai.

Mahse Bible chuan Andreason-a zirtirna anga Isua sawipuina ngai lo khawpa thatfamkimna mihringten van thlen hmain an neih tur thu a sawi ngai lo. Paula chuan ringtute felna chu ‘Pathian felna’ ti a kovin, Pathianin mifela min chhiarna hi kan felna vang ni lovin Isua felna kan rinna vang zawk a ni tih chiang takin a sawi a (Rom 3:5; 3:20-23; 2 Kor. 5:21). Tita 3:5-ah chuan “Thil fel taka tih, keimahni ngeia tihte chu, chu mi avang ni lovin, siamtharna silna leh Thlarau Thianghlim siamthat lehna chuanin a khawngaihna ang zel zawkin min chhandam ta.” Tiin a sawi a ni. Chuvang chuan engtiklai mahin Isua felnaa thuam kan nih loh chuan Adama thlah hringfate hi Pathian hmaa ding tlak khawpin kan thianghlim famkim thei lo. Paula pawhin “Dan lama felna lamah chuan sawiselbo” a nih thu sawiin, “Benjamina chi a mi, niriatni a serhtan” anih thu a sawi hnuah chung a mihring lam fel vena zawng zawng chu Krista felna a hmuh theihna turin “hnawmhneah” lek a ngaih thu a sawi.

Tin, Andreason-an Pathian dan a hmuhdan pawh hi a felhlel deuh. Dan hi mihringte felna tarlangtu atana pek kan nilova. Kan sualzia leh felna ber pawh ‘silhfen bawlhhlawh’ ang lek anihzia tilangtu atana pek zawk kan ni (Galatia 3:19, 20; Rom 3:19, 20; Isaia 64:6; Joba 25:4-6). Engpawh nise, dan chu Pathian thianghlim famkimna leh thatfamkimna inpuanchhuahna a ni a. Miin Pathian dan ka zawm famkim a ti anih chuan Pathian angin ka thianghlimin ka thafamkim vek a ni a tihna a ni. Mahse hei hi thi thei mihring tan tih theih rual a ni lo. Thi thei mihring tana felna kawng awmchhun chu Krista felna rinna chiah hi a ni. Ringtute chuan dan kan zawm tur a ni teh meuh mai. Mahse dana felna (100%) famkim chu kan neih theih a ni lo. Pi White-in tihian a lo sawi, “Felna hi dan zawmna a ni. Dan hian felna a ngiat tlat a, misual pawhin dan laka a bat chu a ni; mahse mahniin a nei thei bawk si lova. A neih theih dan kawng awmchhun chu rinna zarah a ni. Rinnain Pathian hmaah Krista \hatna chu a rawn thlen thei a, Pathian pawhin A Fapa thuawihna chu mi sual chanpualah a lo pawmsak ta a. Mihring tlin lohna aiah Krista felna chu pawm a lo ni ta zawk a, tichuan Pathianin ringtu, sual sim ta chu lo pawmin, a ngaidam a, thiam a chantir a, mi fel anga lo enin, Ama Fapa a hmangaih ang chiahin a hmangaih ta a ni.” (1 SM 367)

Kan felna chu Kristaah zawk a awm a ni tih sawiin, “Isua thisena silfaina chang tawhtute chuan engtik lai mahin an thianghlimna an uanpui ngai lo ang… Pathian hrechiangtu berte, an rinna Siamtu leh tifamkimtu lam thlir tlat thinte chuan anmahniah thatna reng an hmu lovang. An theihna zawng zawng nena rinawm an tum hnuah pawh chhiahhlawh laktlak loh tak niin an inhria ang” (Life Sketches of Ellen White, 211) tiin Pathian hrechiangtu apiangte chu mahni sualna inhmuchiang zawk thinte an ni tiin Pi White-I chuan a lo sawi a ni.

1 Johana 1:8-ah chuan “Sual ka nei lo,” kan tih chuan mahni leh mahni kan inbum a, thutak chu keimahniah a awm lo a ni” tiin a lo sawi. Sualna chu kan thiltih ni mai lovin, kan nihna hi a ni tiin Bible chuan a sawi (Mathaia 15:18,19; 12:34,35; 5:21,22,27,28; I Johana 1:8,10). Chuvang chuan kan felna chu keimahniah ni lovin, Kristaah a awm a. Kristan min sawipuina azarah chauh Am
ah ringtute chu mifela chhiar ve kan ni. Happenstall-a, 1960 chhova Seventh-day Adventist mithiam leh thusawitu lar tak chuan “ringtute nunah sualna chuan rorel tawh lo mah sela, van taksa kan neih hma loh chuan mihringah an la awm reng dawn a ni” tiin Bible zirtirna tluangtlam takin a lo sawi a. “Khawngaihnaa chhandam tih awmzia diktak chu, chapo taka chhandamna chiang tura keimahni lam that famkim a ngai tia inzirtirna atthlak tak paihthlak ngam hi a ni” tiin a sawi bawk. Tin Bible-a thatfamkimna chu mahni intihthat famkimna lam ni lovin Pathian leh mihringpuite hmangaihna kawnga puitlinna zawk a ni tiin a rawn sawi bawk. Tin, Net 98 speaker Dwight K. Nelson-a pawhin dan thil tum chu sual tel lo nun lam ai mahin Pathian leh midangte hmangaihna lampang hi a ni tiin a lo sawi ve bawk.

Tun kan Sabbath School zirlaibu (Adult SS lesson 4th Quarter, 2011 Gospel in Galatia: p. 59, 60) pawhin ringtute nunah thih hma emaw, van thlen hma emaw chuan sual leh tha indona a awm tur thu sawiin, he sualna hi thenkhat chuan vantlang laka inserhhranna atang leh Pathian khawngaihna atanga tihbo theih angah an ngai thin a. Mahse an tidik lo ve ve a ni tih a sawi. Tin, Andreason-a zirtirna pawmtu tamtakte phei chuan mihringa sualna awm hi ei leh in dik atanga tihbo theih angin an zirtir thin. Mahse Paula chuan “thinlung hi khawngaihnaa tihngheha a awm chu a tha si a, ei turtea tihngheha awm lovin; chutiang kawng lungkhamte chuan chungah chuan sawtna an hmu chuang lo” (Hebrai 13:9). Tiin a ziak. Vegeterian nihte, artui leh bawnghnute ngheite hian thatna chen chu an nei. Mahse heng ngheina hi sual hnehna a ni lo. Sual hnehna chu rinnaa nitin Pathian nena lendunna atang zawka neih tur a ni (I Johana 5:4; Hebrai 11:6).

(Andreason-a ngaihdan hi keipaw’n reitak chu tak tak emaw ka lo ti țhin a, ka mangang țhin teh asin! Ka sual zawng zawng sim tumin tan ka la a, chaw ka nghei tlauh tlauh a, khup char vekin ka tawngtai țhin a. Thatfamkim tumin Mrs White-i thuziak zirin a zavaiin zawm ka tum a, mahse ka tha famkim thei si lo!..tha nia ka inhriat poh leh ka chapo a, ka bula awm miten hreawm an ti zawk bawk si!.. a hahthlak thin teh asin! )

Andreason-a hi a kal fawr tak deuh avang leh Non-Adventist scholar Walter Martin-a zawhna Adventist scholar dangte an chhan letna lehkhabu “Question on Doctrine” chungchangah a tawng na deuh va, a ministerial licence engemaw chen an hlihsak nghe nghe a ni. Mahse heti chung hian a zirtirna hian tun thlengin kohhranah a la thawk zel a. Mizoramah pawh ruah hnuhnung dawng tur chuan chutiang khatiang nghei/tih loh a ngai. Inpuahchah vak vak a ngai etc. etc.. tiin Bible-in a phal reng pawh ti lo tura kan lo inzirtir ve țhin phah ta zel anih hi. Ruah hnuhnung dawng tur hian inpuahchah angai reng a. Mahse Galatia 3:2, 5 chuan Thlarau Thianghlim kan dawnna chhan chu Isua Krista Kraws kan rinna vang a ni tih a sawi. Isua hi tihthat leh innghei lama hlawhchhuah chi a ni lo ang bawkin, Thlarau Thianghlim pawh hi thilthlawmpek a ni a. Rinna atanga neih tur tho a ni.

1960 chho vel atang khan Adventist chu rinna avanga felna thurin chungchang-ah hian ngiahdan chi hnih a awm ta a, pawl khatin Isua kha mihring dang ang bawka suala piang niin, suala piang chunga a thatfamkim theih avangin keini pawh kan thafamkim thei a ni tia tangin, Isua kha kan entawn turin a nung a ni an ti a, chuvang chuan tihthianghlimna leh thatfamkimna lamte an uar a. Pawl dangin Isua chu mihring ni mahse, Pathian ni kawp anih avangin mihring dangte laka a danglamna uarin, Isua lokal chhan chu kan aiawha inpe turin a ni an ti a, chuvang chuan Thiamchantirna leh Kraws thu an uar bawk a. A tlangpui thuin pawl hmasa zawk lam khi Andreason-a tan tu deuhte niin, 1888 hmalama Uriah Smith te, G.I.Butler-a rindan kha an thlawp deuh va, a hnuhnung zawk hi a tlangpuiin theologian ho țanhmunn a ni deuh.

Engpawh nise, he buaina hi 1960-a lo piang thut a ni lova, 1888 kum pawh khan an lo chei hrep tawh kan tih kha. Mahse Pi White-i zarah an buaina hi engemaw chen chu reh angin a lang a. Mahse loh theih lohvin 1960 velah khan he thila buaina hi a lo puakchhuak leh ta a ni. He thil thlentu hi engdang ni lovin 50’s chho vela Kristian publisher company lar tak Barnhouse chuan Adventist-te hi Kristian-a chhal theih kan ni em tih zir chiang tura an tih Walter Martin-a chuan Adventist-te thurin hrang hrang zirin a thil hriat thiam lohte zawhna a siam a, chuta a zawhna langsar zual deuh deuhte chu 1) Tlanna hna hi Krawsah zawh a ni lo, biakbukah zawk a ni em? 2)Chhandamna hi khawngaihna + Dan zawm vanga neih a ni em? 3)Isua Krista hi chatuan Pathian ni lovin, thilsiam a ni em? 4) Isua khan suala tlu tawh mihring mihrinna a rawn chhawm em? Tihte leh a hnua a zawhna 5) Mrs White-i thuziakte hi Bible hrilhfiahna dik lo thei lo an ni em? tih te hi an ni. Heng zawhnate hi hetih hun laia Adventist mithiam L.E. Froom te, R.A.Anderson-te leh mithenkhatte chuan lehkhabu ‘Question on Doctrine” buah chhangin a chunga point-te khi chu Adventist kalsual leh kalfâwr(extreme) deuh ho ngaihdan mai a ni tiin an pha a. Chu chu Andreason-a leh mithenkhat ten duh lovin he Question on doctrine bu hi Adventist kohhran uirena buah an ngai hial a. Andreason-a phei chu a hna atangin ban a nih phah ta nghe nghe kan tih tawh kha.

1970 vel chho khan rinna avang thurin chungchanga inhnialna a nasat tak euh avangin khatih laia GC hruaitute chuan rinna avanga felna thurin chungchangah revival leh reformation inkhawmpui an ko ta a ni. Hetah hian mithiam leh lar tak Desmond Ford-a chuan, thiamchantirna thurin rawn uarin, sanctification thurin a rawn hnawl a, leh lamah Herbert Doughlass-a’n sanctification leh thatfamkimna thurin a rawn uar bawk a, an thutihtluknaah chuan thiamchantirna a ni emaw, tihthianghlimna a ni emaw Krista tel lo chuan awmzia a nei lo ve ve a. Chuvang chuan a pawimawh ber chu Isuaa awm (being in Christ) hi a ni tiin thu an rem ta a ni. Engpawh nise Desmond Ford-a kha a kal fawr zel a, Isua van biakbuk rawngbawlna thurin thlengin a rawn hnawl ta a. Kohhranin Ford-a ngaihdan hi hnuah Kohhran zirtirna kalha an hriat avangin a ministerial licence an hlihsak ta a ni.

Engpawh nise Adventist-te hian thutak hi che ngai lo (static) ni lovin, hmasawn zel (progressive) niin kan ring a. Hei vang tak hian thurin chham mi (Creed) pawh tun thlengin kan la nei lo a ni. Kan Pathian thu hmuh dan leh thulak dan pawh a dang chho hret hret zel a. Seventh-day Adventist kohhran din hmasa tute kha tunah hian lo tho leh ta se, Adventist kohhran hi an rawn zawm duh tawh lo mai thei a ni tiin George R. Knight-a chuan a sawi. Hei hi engdang ni lovin, Pathianin engthar tamtak kohhran min pek belh zel vang a ni. Chuvang chuan din tirh kan ni laia kan ngaihdan leh rindan thenkhat kalsan kan nei a, thenkhat pawm kan nei bawk a. Chung kan danglamna zinga thenkhat chu Trinity chungchang kan pawm dan te leh rorelna kan thlir dan hi a ni. 1970 vel atang khan van biakbuka Isua hna pawh ‘thiamloh chantir’ ni lovin, Pathian mite thiamchantir rorelna a ni a. Chuvangin ringtute hi chhandam loh hlauhna ni lovin, khawngaihna avanga chhandamna ringin thlamuang taka awm zawk tur kan ni tiin kan inzirtir ta a ni.

Thil vanduai thlak tak mai chu, Mizoram Adventist-te hian G.C. lam theology kan phak ta lo deuh hlek niin a lang. Sabbath school zirlaibu leh kan kohran Bible Commentary ngei ngei pawh pawm lo kan rawngbawltute zingah ka hmu ta zauh zauh mai. Kan theology, a bikin soteriology(chhandamna chungchang zirna)-ah hian kan in ennawn a tul ta takzet a ni.

Bibliography:

George R. Knight, A Search For Identity. Hagerstown, Review and Herald: 2000
George R. Knight, Angry Saint. Hagerstown: Review and Herald, 1989
Adult Sabbath School Lesson, Gospel in Galatia. 4th Quarter 2011,
Nichol, Francis D., The Seventh-day Adventist Bible Commentary. Washington, D.C.: Review and Herald Publishing Association, 1978.
Dwight K. Nelson, Outrageous Grace. Nampa, Idaho: Pacific Press Publishing Assoc., 1998.
Ellen White, Review and Herald, Hagerstown: Review and Herald March 11, 1890.
__________, Selected Messages. Vol. I. Washington, D.C.: Review and Herald Publishing Association, 1958, 1980.
Life Sketches of Ellen G. White. 1915. Mountain View, CA: Pacific Press Publishing Association, 1943.